Początki historyczne
Lektor ma swoje stałe miejsce w liturgii. Jego posługa jest wyraźnie określona przepisami Kościoła. Nie należy ona do nowych czynności w Zgromadzeniu Ludu Bożego, gdyż znana była już w starym testamencie. W Czasie szabatowej służby Bożej w synagodze czytano z ksiąg Mojżeszowych i Proroków. Czytać mógł każdy posiadający tę umiejętność. Wymagano jednak od niego nie tylko sztuki czytania, ale również wiary i moralności odpowiadającej wymaganiom Thory, czyli obowiązującego prawa. W Nowym Testamencie również występują osoby podejmujące czytanie Pisma św. Czytał Jezus i Paweł. Oni nie tylko czytali, ale również komentowali podawane ludowi teksty. Jezus przyszedł też do Nazaretu, gdzie się wychował. Według swego zwyczaju wstąpił w szabat do synagogi i zgłosił się do czytania. Podano mu księgę proroka Izajasza. Rozwinął więc zwój i napotkał miejsce, gdzie napisano: Duch Pański spoczął na mnie… Potem zwinął i podał go słudze (Mt 4,23; Łk 4,16n; Dz 13,5).
W pierwszych gminach chrześcijańskich czytano również z Pisma św. Poznawano księgi Starego i Nowego Testamentu. Szczególnie zajmowano się Listami św. Pawła Apostoła, który adresował je do konkretnych grup chrześcijan. Zaklinam was na Pana – pisał – aby list ten został odczytany wszystkim braciom (1 Tes 5,27). Gdy ten list zostanie u was przeczytany, postarajcie się o to, aby go odczytano także w gminie laodycejskiej; w zamian za to każcie sobie dać do przeczytania list z Laodycei (Kol 4,16).
Św. Justyn (+165) wspomina o czytaniu pism prorockich i apostolskich w niedzielnym zebraniu eucharystycznym. Natomiast od czasów Tertuliana (+220) i św. Cypriana (+258) posługa lektora była wyeksponowana w Zgromadzeniu liturgicznym. Podczas pontyfikatu papieża Korneliusza (251-253) w Rzymie było ok. 52 lektorów oraz innych osób biorących udział w posługiwaniu we Mszy św. Lektorami byli dorośli mężczyźni, młodzież męska i wyjątkowo chłopcy w młodszym wieku, mający około 14 lat. Od wszystkich wymagano wielkiej gorliwości, zdyscyplinowania, niezachwianej wiary i moralności. Przykładem dla współczesnych lektorów może być Aureliusz, lektor tamtych czasów.